Marco & Marjolein in Suriname

Kennen jullie dat? Je begint bij A en dan merk je dat het ook verstandig is om B en C te doen. We schreven in een eerdere blog dat we onze dakspijkers door dakschroeven hebben laten vervangen ( in 2012 zouden we dat nog zelf gedaan hebben, maar nu laten we het doen). Tja, toen zagen we dat sommige balken onder het dak begonnen te rotten. We hebben toen besloten dat ook gelijk aan te pakken. De afgelopen anderhalve week zijn stukken balk van het dak vervangen en hebben we het dak in een mooie rode kleur laten verven. Het zien er nu weer pico bello uit.

De koffers liggen al weer open op het bed want komende maandag stappen we weer in het vliegtuig naar Nederland. Marco heeft dan een dag de tijd om z’n koffer voor Paraguay in te pakken want 4 september vliegt hij weer terug naar Zuid Amerika. Het is zot, maar de verbinding van Amsterdam naar Foz is stukken beter dan van Paramaribo naar Foz. Als alles volgens plan verloopt is hij 16 september weer terug op Nederlandse bodem.

Dan gaan we met vrienden een midweek naar Sauerland. Jullie begrijpen dat we daar zin in hebben!

Daarna vliegtuig Marco voor een vergaderweek naar Toronto in Canada. Dit keer is het een bijzondere week want er zal afscheid genomen worden van de huidige internationale directeur op 1 oktober a.s. en de nieuwe directeur zal geïnstalleerd worden. We zijn heel blij dat we de nieuwe directeur goed kennen. De afgelopen tien jaar is Marco zijn ‘baas’ geweest en nu worden de rollen omgedraaid. De eerste paar jaar zullen we hem en zijn gezin ondersteunen waar we kunnen, maar er komt een moment dat we zeggen: ‘de jongere garde mag het van ons overnemen’.

In de herfstvakantie plannen we om met kinderen en kleinkinderen een weekend in Zeeland door te brengen om te vieren dat het 45 jaar geleden is dat wij elkaar ons ja-woord gaven.

Eind oktober hopen we tijdens onze ontmoetingsavond ons 45 – jarig huwelijksjubileum te vieren. Er zullen naast Wajana – en Foundations for Farming verhalen ook herinneringen uit ons huwelijksleven de revue passeren.

Maandagavond zijn we weer veilig aangekomen in ons huis in Republiek. We kijken terug op een heel bijzondere week. Vorige week dinsdagmiddag landden we in Apetina. Dan is het zo snel mogelijk het huis weer leefbaar maken voordat het donker wordt. Het hele huis gebezemd en gedweild, hangmatten opgehangen en toen was het tijd om lekker af te koelen in de rivier. Piloot Joop van de MAF bleef gezellig een nacht slapen omdat hij ook graag wilde leren maaien met de zeis. Die avond hadden we een ontmoeting met de drie cursisten uit Palemeu en de 4 uit Apetina. Alle 7 hadden er zin in, dus vol verwachting gingen we lekker slapen in de hangmat, en ja, we hadden weer een dekentje nodig want het was fris.

De volgende ochtend was bijna iedereen om 8 uur aanwezig en kon met het monteren van de zeisen begonnen worden. Natuurlijk kwamen verschillende mensen ook even kijken wat we aan het doen waren. Ook wilde men graag weten hoe lang we zouden blijven en of er nog ruimte in het vliegtuig was om iets of iemand mee te laten komen…

Aansluitend werd naast ons huis flink geoefend om de juiste slag te pakken te krijgen. Als je samen bezig bent, lijkt het alsof de tijd nog sneller gaat. Al gauw was het tijd om de eerste les te beëindigen en afspraken te maken om de volgende ochtend verder te gaan met oefenen. Joop kon weer met een vliegtuig vol passagiers naar Paramaribo vertrekken en wij konden in huis nog verder orde op zaken stellen.

Donderdagochtend rond half 9 zaten we met de hele ploeg én 8 zeisen én 7 harken samen in de kano naar de landingsbaan. Daar aangekomen, begon het echte werk. Hard werken om de slag te pakken te krijgen en al doende kreeg het parkeergedeelte voor vliegtuigen lekker kort gras.

We zagen al snel dat we een aantal natuurtalenten in de groep hadden. Terwijl we bezig waren landde er een vliegtuig van Gumair. De piloot krijgt meteen een live demonstratie van wat er bedoeld wordt met een zeis en wat dat voor het onderhoud van de landingsbaan kan betekenen.

Vrijdagmorgen zijn we weer naar het vliegveld gegaan om de training verder af te ronden. Nu gingen we aan de slag aan het begin van de landingsbaan. Het gras was daar erg hoog. Dat is extra gevaarlijk bij de landing, zeker wanneer het net geregend heeft. Dan krijgen de wielen van het vliegtuig geen grip op de baan en wordt remmen onmogelijk. Ook hebben we op aanwijzing van Joop het hoge gras rondom het begin van de baan een aantal meters verder terug gemaaid. Dat is van belang voor het opstijgen omdat de pilot dan een hele cirkel draait en in die bocht alvast gas geeft om vlot weg te komen.

De mensen kregen de slag steeds beter onder de knie. Ook merkten we dat we nog wat moeten verbeteren aan het materiaal. Twee keer brak een zeis-boom doormidden. De wetsteen was niet bestand tegen de stevige aanpak van de mannen die een vijl gewend zijn bij het slijpen van de kapmessen. Daar gaan we dus gelijk iets aan doen.

Wat ons betreft was deze training een succes. Nu is het afwachten om te zien hoe de mannen hier verder mee gaan werken. Doen ze het om ons een plezier te doen? Of krijgen ze de slag zodanig te pakken dat ze rondom hun huis, in het dorp en op de airstrip verder gaan en de piloot het verschil gaat zien? We wachten af…

We zijn overweldigd door de positieve reacties op ons blog over de zeis. We stuurden deze oproep terwijl we midden in een kenningsmakingstraining van Foundations for Farming zaten in Trinidad. Diezelfde avond hadden we de toezeggingen voor 8 zeisen binnen, en de reacties bleven in de volgende dagen binnenkomen. De teller staat nu op 15 zeisen en 2300 euro voor de vliegkosten! Alle gulle gevers heel hartelijk bedankt!

Wie ziet het verschil…?

Afgelopen donderdag is het pakket met 8 zeisen veilig bij ons aangekomen. Komende dinsdag 12 augustus hopen we naar Apetina te vliegen en daar een aantal mensen uit Apetina zelf en uit Palemeu te gaan trainen. We hebben onze vaste maaier in Apetina gevraagd om even niet te maaien zodat we een trainingsveldje voor ons huis hebben. Later in de week gaan we met het echte werk aan de slag: de landingsbaan. We hebben er heel veel zin in!

Nu even terug naar Trinidad. We mochten daar te gast zijn op de basis van Youth With A Mission voor een kenningsmakingstraining van Foundations for Farming.

Veel te delen

Praktijk

In twee weekenden konden de deelnemers kennis maken met verschillende onderdelen van de theorie en hebben ze op kleine schaal de principes in de praktijk mogen zien en toepassen.

Deelnemers

We hebben genoten van deze enthousiaste groep sleutelfiguren die samen een visie willen ontwikkelen hoe deze training tot zegen kan zijn voor YWAM Trinidad maar ook voor andere eilanden in het Caribisch gebied. Er is nu een kleine groep aan het bidden en plannen van gesprekken met deskundigen in het veld op gebied van wet- en regelgeving van de overheid etc.

Hoe nu verder?

Alles moet natuurlijk wel passen binnen het grotere raamwerk van YWAM. Sinds wij eind juli terug zijn in Republiek hebben we al een aantal keren contact gehad met Tabitha, de leidinggevende van YWAM in Trinidad.

Bij de afronding van de training kregen we een woord mee: MoveMent. Dat raakte en bemoedigde ons want dit is wat wij heel graag willen, dat mensen in beweging komen en de principes van Foundations for Farming op alle terreinen van hun leven in praktijk gaan brengen. Daarnaast hebben de mensen Marco ook steeds zien bewegen, ze zullen zich ‘the Marco dance’ nog lang herinneren.

Tussen het lesgeven door hadden we ook tijd om het eiland te verkennen en vrienden en bekenden op te zoeken. Marco mocht de laatste zondag van juli preken in één van de gemeenten, een voorrecht!

Die dag veel zeewier

De Yogi’s wilden graag Marco’s verjaardag GOED vieren…

De laatste dag van ons verblijf in Trinidad kwamen Ame en Susina aan op hun reis terug naar Lawa. Het was heel fijn om hen te zien en hun verhalen te horen. Zij genoten er van om weer Wajana te kunnen spreken als ze er in het Engels (nog) niet uitkwamen.

Met Ame en Susina in gesprek met Marlilyn, de ESL teacher in Calgary

Afscheid van de Endigeries

We werden dezelfde avond alle vier door vrienden op tijd naar het vliegveld gebracht en zijn samen naar Suriname gevlogen. De volgende dag zijn Ame en Susina doorgereisd naar Frans Guyana vanwaar zij teruggevlogen zijn naar huis alwaar ze vrijdag 1 augustus aangekomen zijn. We kijken nu met hen hoe we hen verder kunnen laten groeien in het Engels ook al zijn ze weer terug in de jungle.

Aansluitend waren we betrokken bij een volgende Basistraining voor Foundation for Farming in ons trainings centrum in Suriname.

Vrijdagavond theorie

Buitenles

Zelf aan de slag

Dit weekend was een bouwploeg bezig om het zinken dak van ons huis te isoleren en tegelijkertijd de oude dakspijkers te vervangen door dakschroeven. Zo hopen wij ook bestand te zijn tegen de harde wind en regen vanwege de klimaatverandering.

Isolatie

De Director of Operations / Chief Pilot van MAF in Suriname vraagt ons via Foundations for Farming Suriname om zeisles te komen geven aan de mensen in het binnenland.

Met grote regelmaat worden airstips ‘gesloten’ omdat het gras te lang is geworden en er geen middelen zijn om het kort te houden. Benzine voor de maaimachines is duur en wordt via de overheid vaak niet of veel te laat geleverd. Maaimachines gaan stuk en worden niet of veel te laat gerepareerd.

Wanneer een patiënt voor medische behandeling naar de stad moet worden gevlogen  en de airstrip is gesloten, heeft dit verstrekkende gevolgen en komen mensenlevens in gevaar.

Graag willen we onze kennis en ervaring delen. Een proefproject is bedoeld om het gebruik van de zeis te introduceren in twee dorpen: Apetina en Palumeu. Deelnemers uit Palumeu komen naar Apetina zodat we een groep van 8 deelnemers kunnen trainen.

Nodig zijn:

1. materialen t.w. 8 x een zeis (compleet met toebehoren à € 250,–).
2. kosten om ons naar (en weer terug van) Apetina te vliegen om daar les te geven + 2x een shuttle tussen Apetina en Palumeu.

Voor 8 zeisen zoeken we sponsoring van € 2.000. 

Wanneer we hebben laten zien hoe dit werkt en zien dat mensen het succesvol toepassen zoeken we naar mogelijkheden om naar meer dorpen uit te reiken.

Vanwege de conditie van de vliegvelden is haast geboden. Onze agenda geeft ruimte om in augustus aan de slag te gaan. Wie helpt mee om te voorzien in de kosten van de pilot?

We zijn alweer 6 weken terug in Suriname. Dit was hier de grote regentijd. Gedurende deze weken hebben we het nodige geleerd. Het belangrijkste was dat tijdens hele harde regenbuien er op verschillende plekken water door het dak via het plafond op de vloer terecht komt. Er moet dus nodig wat aan het zinken dak gebeuren. Daar zijn nu afspraken over gemaakt met een deskundige die in augustus, in de droge tijd, isolatiefolie onder de zinkplaten gaat aanbrengen en alle spijkers gaat vervangen door schroeven. Ook belangrijk omdat we steeds vaker worden geconfronteerd met harde windstoten en felle regens.

Ook bleek op een ochtend dat een flink gedeelte van de weg totaal overstroomd was. Daar durfden we met de auto niet door heen te waden dus zijn we die dag onverrichter zake weer naar huis gegaan.

24 Juni kregen we de lang verwachte mail met de benoeming van de nieuwe internationale directeur voor World Team. Laat dit nu de collega zijn die wij op het oog hadden om Marco’s taak van Area Director aan over te dragen. Dat wordt nu dus anders. We moeten opnieuw gaan nadenken over aan wie we deze taak gaan overdragen. Marco werd gevraagd om nog voor drie jaar aan te blijven. Eerst krijgen we begin oktober de officiële overdracht van de internationale directeur tijdens het leidersoverleg in Toronto, Canada. We blijven herinnerd worden aan de uitspraak van Roy Lytle in 2012: “be flexible”. We zijn dankbaar dat we dat kunnen zijn.

Wat zijn we dankbaar voor de communicatiemogelijkheden die er vandaag de dag zijn. Nu Ame en Susina in Canada zijn, is het heel fijn om via WhatsApp regelmatig contact te hebben. Dan kunnen we ook inspelen op problemen die er met hun kinderen of ouders in Lawa zijn. Susina’s ouders zorgen voor hun 13-jarige tweeling. Nu heeft Susina’s moeder de afgelopen tijd al twee keer in het ziekenhuis in Paramaribo gelegen, waardoor de zorg veelal op opa neerkwam. Uiteindelijk kwam de vraag of wij voor de maand juli 500 euro wilden geven zodat er eten gekocht kon worden voor de tweeling. Een van de cultuur verschillen waar we mee te maken kregen. Als Nederlanders denk je dan, ‘dit plan je toch van tevoren? Je werkt met een budget’. Niet in het leven van de meeste Wajana, ‘je leeft bij de dag’. Gelukkig konden we via via het bedrag snel in Lawa krijgen.

Afgelopen weekend zijn Ame en Susina, samen met Pamela, naar een vierdaagse conferentie van de Native Evangelical Fellowship of Canada geweest. Een mooie gelegenheid om christen inheemsen in Canada te ontmoeten en Engels met hen te oefenen.

Afgelopen week zijn we een aantal dagen druk bezig geweest bij Foundations for Farming Service Center Suriname. Er was een container uit Nederland aangekomen met daarin onder meer een mini trekker met toebehoren en een aanhangwagen voor ons project.

Dan komt Marco’s technisch inzicht en zijn handigheid goed van pas. Natuurlijk moest er van alles geïmproviseerd worden, want standaard zit er geen trekhaak op deze mini trekker.

16 Juli gingen we op reis naar Trinidad om de komende twee weken een training voor Foundations for Farming te kunnen verzorgen op de basis van de Youth With A Mission. Ons volgende avontuur.

Aankondiging TFT Avond

Vrijdag 31 oktober staat onze volgende Thuis Front Team avond in de agenda. Dit keer in het teken van ons 45 jaar huwelijk.

De afgelopen weken heeft Marjolein heel wat mensen mogen bezoeken in Nederland. Marco was in die tijd op bezoek in Peru in het kader van Foundations for Farming. Samen met Josue, onze lokale trainer, gingen we op bezoek bij een aantal kleine dorpen in de jungle rondom Pucallpa, zo’n 800 kilometer vanuit Lima.

Samen met Josue

Onze taxi pickup naar Santa Rosa

Marco kreeg een kado dat net past

Dit is een enorm gebied achter de hoge bergen van de Andes, doorkruist door rivieren onder tropische condities. De mensen kunnen daar nu wonen. Aan de huizen (op palen) kun je zien dat een aantal maanden per jaar het water zo hoog stijgt dat de hele bevolking naar de dichtbijzijnde stad verhuizen moet omdat de woningen tot soms wel een meter boven de vloer vol water staan.

De hoogwater lijn staat hoger dan de vloer

Ontbijt

4 uur in de boot, ik paste net onder het provisorische dak

Men komt telkens toch weer terug omdat de rivier vol vis zit en de mensen gehecht zijn aan hun dorp. Vanuit Foundations for Farming bieden we hulp en training om in een aantal hoger gelegen gebieden landbouw op te zetten op grote velden die door de overheid beschikbaar zijn gesteld nadat de authoriteiten daar in het verleden een aantal drugsplantages hebben opgerold.

Verjaardag 2025

24 mei werd voor Marco een bijzondere dag. Na vertrek uit  Pucallpa was het plan de volgende ochtend in Lima aan te komen, klaar voor verjaardag… Dit pakte anders uit. Ik moest vaak denken aan een belangrijk advies aan het begin van ons bestaan in Suriname: be flexible. Dat was gisteren ’in de roos’. Nadat we eerst 2 uur waren opgehouden door een landslide die de weg had overstroomd met keien, blubber en veel water kwam de bus opnieuw tot stilstand om 04:00 vm. Die ‘pauze’ leek na een uur of 5 niet op te lossen.

wachten op wat komen gaat

in de achterbak

De hele weg stond vol met allerlei voertuigen die moesten wachten op wat komen zou. Ons bereikte bericht dat ergens verderop een truck met hout op z’n kant lag en dus de hele weg blokkeerde. Toen besloten we onze bagage uit de bus te halen en te voet langs de plaats des onheils te lopen en dan naar vervoer te zoeken voor de nog resterende 650 km naar Lima. Na een half uur sjouwen begon de rij voertuigen langzaam te bewegen. We vonden een lift in de achterbak van een pickup. Nadat we uiteindelijk de hele toestand achter ons hadden gelaten bracht hij ons naar Huánuco, de volgende grote plaats, waar we een taxi vonden om ons naar Lima te rijden. Die avond om 23 uur kwam ik aan op mijn logeeradres. Het was een reis van 32 uur geworden, werkelijk een verjaardag die ik niet snel zal vergeten. En, de koffie en taart was in de vorm van flessen water en droge kaakjes. Dat was nog te koop in het piepkleine winkeltje op de plek waar de bus tot stoppen werd gebracht. Morgen, dinsdag 27 mei, vlieg ik terug naar Marjolein in Nederland. Hartelijke groet uit Lima, Peru

Ame en Susina zijn flink aan het wennen in het koude Canada en heel veel aan het leren.

De afgelopen week heeft Pamela Ame en Susina overal wegwijs gemaakt. Ze zijn inkopen gaan doen voor het eten. Ze hebben de bus gepakt om te leren hoe ze de komende weken naar school komen en daarna ook weer thuis. Ze weten nu hoe de lift naar Pamela’s appartement werkt. Het is wel koud voor ze, ook daar moeten ze nog aan wennen.

boodschappen

wachten op de bus

Met hun kinderen en verdere familie gaat het goed. Ame maakt zich wel een beetje zorgen om zijn moeder die al langere tijd ziek is en nog maar niet beter wordt.

reizen met de bus

zelf koken

Ze vragen gebed voor deze nu komende week als de school gaat beginnen, dat ze de lessen goed kunnen volgen en vooral het spreken goed zal gaan.

Tot hun schrik ontvingen ze een SMS dat de paspoorten van de jongste kinderen al klaarliggen in Cayenne. Met de vraag of ze deze binnenkort wilden komen afhalen. Ze komen pas eind juli weer terug dus ze hopen dat dit geen probleem zal zijn. Ze zijn heel dankbaar dat jullie biddend om hen heen staan.

Opwekking

Wij hopen het komend weekeind bij de conferentie van Opwekking te zijn. We gaan slapen in een klein tentje en we zullen zien of we onze voeten droog kunnen houden. We zien uit naar vele ontmoetingen op het terrein. Gelijk daarna vertreken we 4 juni weer naar huis in Suriname.

Donderdag 6 maart kwamen we samen met Jon en Ria Dam aan in Apetina. Jon is de secretaris van Foundations for Farming Nederland. Terwijl we over de rivier vlogen, hoopten we dat we rotsen bij de stroomversnelling zouden zien zodat we in de rivier zouden kunnen baden. Dat is gelukt! De eerste twee dagen konden we lekker genieten van het zachte water. Per dag zagen we het water 10 à 15 centimeter stijgen, dus na twee dagen was de stroming zo sterk dat we maar uitgeweken zijn maar onze regendouche in huis. Deze keer kwamen we in een schoon huis omdat Ilse 3 weken voor ons in Apetina was. Zo konden we samen gebruik maken van hetzelfde vliegtuig. Ilse had zelfs heet water voor koffie op tafel gezet met een pak koekjes erbij. Wat een warm welkom!

’s avonds een spelletje rumikub

Deze dames kwamen ons bedanken voor de babyvoeding die we nog steeds mogen verstrekken via de medische post

Na de kerkdienst worden we telkens hartelijk gegroet

Het was heerlijk om onze vrienden een inkijkje te geven in ons leven en dat van de Wajana. Ook met het oog op verdere training van de Wajana in de mogelijkheden die Foundations for Farming biedt voor duurzame landbouw.

Met de vlucht die Jon en Ria naar de stad bracht vlogen we twee rollen vloerbedekking in. Het was weer hard nodig om de oude vloer te vervangen.

We blijven het bijzonder vinden dat we ons thuis voelen in verschillende werelden. Met de buren mochten we mee rouwen om het verlies van hun eenjarig dochtertje. Bij anderen in het dorp mochten we juist meegenieten met babies in het gezin.

Vergadering met de oudsten van de kerk bij ons thuis

In de buurt van de landingsstrip is de afgelopen weken druk gewerkt door velen uit het dorp om een stuk bos helemaal kaal te maken zodat de zonnepanelen voor de mast van de zender van Trans World Radio daar neergezet konden worden. Wat een enorm project is dat! We bidden dat er Wajana en Trio zullen zijn die de visie en de techniek van het radiowerk zullen gaan dragen. Het heeft zoveel potentie. Vandaag zijn de studio en de zender getest en het signaal werd in een radio ontvangen! Het systeem werkt. Wat een voldoening.

Naast de airstip staan 6 hoge antemasten die samen de radioverbinding verzorgen voor alle Wajana dorpen

Het Trans World Radio studio annex zendgebouw in Apetina

Door de vele regens lukte het niet om de studenten voor de binnenlandse bijbelschool in de verschillende dorpen op te halen en naar Palemeu te vliegen. Uiteindelijk is de bijbelschool een week later dan gepland begonnen. Ze zijn nu maandag 24 maart begonnen en ze gaan door tot vrijdag 4 april.

Ook Ame, de man van Susina, doet mee aan de bijbelschool. Het is een goede voorbereiding op hun plannen om half mei naar Winnipeg in Canada te gaan. Ze hopen daar door de week Engels te leren op een taalschool. In het weekend willen ze graag meedraaien met een gemeente in the North End waar veel aan lager wal geraakte First Nations wonen. Daarnaast hopen ze ook de relatie met de National Evangelical Fellowship of Canada te versterken tijdens een conferentie in Regina. Kortom een vol programma waarbij ze nu al met de voorbereidingen bezig zijn voor kinderen en ouders die in Lawa achterblijven.

De tukusipan heeft een nieuw dak nodig. Er zijn alweer heel wat bladeren geoogst.

On-Line vergaderen doen we regelmatig. Hier is Marjolein in gesprek met een team van over de hele wereld. Dan is Apetina onze hotspot

Anneke Kempeneers, de jongerenwerker in Lawa, stuurde ons het volgende verhaal:

De Bijbelschool In Palemeu is afgelopen. Alle studenten verlangen naar hun gezinnen. Voor MAF betekent dit een paar dagen onafgebroken vliegen om alle mannen weer in de dorpen te brengen. Voor Lawa staan vier vluchten op een dag gepland. Ambitieus, maar als het in- en uitstappen een beetje vlot gaat, is het mogelijk.

De eerste drie vluchten verlopen zonder problemen. Wel loopt het schema inmiddels een vol uur uit. Dat is lastig, want later op de middag is er meer kans op regen. Ik zie de lucht al veranderen. Piloot Johan hoopt er het beste van en zegt ‘tot straks’, voor hij opstijgt om de laatste mannen uit Palemeu te halen.

Op 17.06u gaat de telefoon. Het is een MAF-collega die meldt dat Johan 30 minuten geleden in Palemeu is opgestegen. “Hoe is het weer bij jou in Lawa?” Ik schrik en maak me zorgen. Ik had de vierde vlucht zo laat niet meer verwacht. Het regent en nog vervelender, het onweert.

Waarschijnlijk blijft het regenen en onweren tot de zon ondergaat. Zoals zo vaak in de regentijd. “Heer, bewaar hen”.

17.39u weer MAF aan de telefoon. “Johan is bijna op Lawa. Hoe is het weer daar nu?”. Ik antwoord dat tegen de verwachting in de regen en het onweer precies twee minuten geleden zijn opgehouden. Maar de lucht is dicht en grijs. “Zie je openingen in de wolken? Johan heeft maar één gaatje nodig.” Dat is ook het enige wat ik zie. Heel in de verte een klein gaatje. “Heer, wilt u ervoor zorgen dat Johan dat gaatje ook zal zien?”.

Als een lopend vuurtje gaat het door het dorp. MAF komt! Opnieuw gaat mijn telefoon. Nu zijn het Wayana’s die bellen. “Ze zeggen dat MAF komt, maar dat kan toch niet waar zijn?”. De mensen staan stomverbaasd te luisteren naar het gebrom van het vliegtuig wat steeds dichterbij komt. Als het vliegtuig veilig aan de grond staat, roep ik naar een van de toeschouwers “Goed hè?”. Hij wijst omhoog en zegt: “Goddank”. Als het vliegtuig is uitgeladen hoor ik van Johan hoe spannend het was. Onderweg kwam hij in het onweer terecht. Moest hij doorvliegen of terugkeren? Gelukkig kon hij via de radio overleggen met collega Joop die ook nog met een vlucht bezig was (naar een andere bestemming). Het besluit was doorvliegen. Dat was niet eenvoudig. Joop bemoedigde hem via de radio. Achter zijn rug waren de vier passagiers in gebed. De Heer bewaarde hen. Tussen de bliksemschichten door. En Hij gaf Johan voldoende zicht om veilig te landen.

Als ik ’s avonds in de hangmat lig, bedenk ik hoe bijzonder deze dag was. Vanmorgen was het weer goed, maar had de telecommast storing. Vanmiddag, op het moment dat het écht nodig was, deed de telecommast het prima (normaal gesproken doet de mast het niet tijdens onweer). Wonderlijk. Wonderlijk ook dat Joop terwijl hij zelf een vliegtuig bestuurde, Johan kon coachen op zijn tocht. Wonderlijk dat het onweer precies ophield toen Johan bij Lawa kwam.

Inmiddels zijn wij vorige week in Nederland aangekomen. We hebben twee volle maanden voor de boeg, maar daarover in een volgend bericht meer.

Wij dachten al slapend van 2024 naar 2025 te gaan. We hadden buiten onze buren gerekend. Om 12 uur schrokken we alle drie wakker van een pagara die afging. Een pagara is een aantal meters rotjes met een lange lont. Aangestoken lijkt het wel of er een mitrailleur afgaat. Zo begonnen we aan een nieuw jaar.

Marjoleins vader is 16 januari weer naar Nederland gevlogen. Wat hebben we genoten van zijn bezoek! Na twee maanden met z’n drieën geleefd te hebben, was het weer even wennen aan ons ritme van samen zijn. Dat hadden we snel weer te pakken, per slot van rekening hebben we al ruim 20 jaar ervaring om weer met z’n tweeën in een huis te wonen.

Een weekje later vierden we Marjoleins 65ste verjaardag. Daar hebben we geen groot feest van gemaakt hoor. Gezellig koffie met appeltaart bij onze dochter in Paramaribo is feest genoeg. Daarnaast zijn we enorm dankbaar dat we dit samen mogen meemaken én dat we beiden gezond zijn en intens mogen genieten van het leven dat we gekregen hebben.

Hoe staat het met de plannen van de Wajana om naar Canada te gaan? Ame en Susina staan in de startblokken om mei 2025 naar de Heartland International English School in Winnipeg te gaan voor intensieve training Engels gedurende 10 weken. We zijn onder de indruk van hun doorzettingsvermogen. Zij hebben een specifiek gebedspunt: zij laten 3 tieners achter bij hun opa en oma voor een periode van drie maanden. Willen jullie bidden dat het geestelijk klimaat bij opa en oma goed zal zijn? Dat God de kinderen troost op de momenten dat ze hun ouders missen?

We hebben voor de reis een begroting opgesteld, maar dat bedrag kunnen zij beiden niet bij elkaar sparen. Ook voor de Wajana gemeenschap is dit een geweldig bedrag. Een gedeelte van het budget is al binnen omdat een aantal van onze supporters maandelijks een gift overmaakt voor dit project. Ook bij World Team Suriname staat al een bedrag gereserveerd. De Wajana’s hebben toegezegd dat zij de kosten van Ame en Susina in Suriname voor hun rekening nemen.

Mogen we jullie hulp vragen voor (een gedeelte van) de volgende bedragen?

Van de totale begroting van Euro 15.400 is Euro 7.100 al beschikbaar. De cursus Engels in Heartland International English School, het talen instituut in Winnipeg, kost Euro 2.400,– per persoon waarbij ze 25 uur les per week gaan volgen. Dit vraagt om een bedrag van Euro 4.800,– voor hen samen. U kunt uw bijdrage overmaken naar IBAN NL76 ABNA 0484 6740 48 t.n.v. Stichting CAMA Zending in Driebergen o.v.v. ‘Schuurmans Wayana Canada Project 2025’.

Doneer via CAMA Zending

Eind januari hebben we met de kleine groep van Foundations for Farming Suriname de plannen voor 2025 besproken. Beide lokale trainers zijn lekker bezig. Serge begeleidt een aantal groepjes in de provincie Brokopondo. Jennifer is hard bezig om het trainingscentrum voor Foundations for Farming in Wanica te ontwikkelen. Dat is letterlijk met je laarzen in de klei staan. Het is de bedoeling om in de komende maanden de stichting Foundations for Farming Suriname op te richten. Dit jaar willen we iedere twee maanden de basistraining organiseren. Deze maand staat er weer een weekend op het programma. Een van de bestuursleden van Foundations for Farming Nederland komt half februari samen met zijn vrouw naar Suriname. We hopen met hen begin maart ook een aantal dagen naar Apetina te gaan om de kostgronden daar te gaan bezoeken.

Deze maand gaan we meedoen aan een cursus binnen World Team om de transitie richting pensioen goed in te gaan vullen. We doen dit samen met collega’s binnen World Team. De komende week gaan we ons inlezen in de 11 onderwerpen die we de komende maanden in kleine groepen gaan behandelen. We praten er samen en in groter verband al vaker over dat ons er de komende jaren pensioen aan komt, maar we kunnen en konden het ook nog voor ons uitschuiven. Nu gaan we er praktisch mee aan de slag om de transitie die dit vraagt goed te doordenken. We zijn benieuwd!

Wat hebben we weer genoten van onze weken in Lawa. Het was heel fijn om de mensen weer te ontmoeten en hun verhalen te horen.

Uitzicht op het dorp tegen het eind van de middag

Prachtig foto moment

In de afgelopen 12 1/2 jaar dat we hier wonen hebben we de rivier nog nooit zó laag gezien vanwege de extreem droge ‘droge tijd’.  Dit heeft voor de mensen heel wat negatieve gevolgen: de cassave op hun kostgrond is haast niet gegroeid, alle levensmiddelen en brandstof voor de buitenboordmotoren moet via de lucht aangevoerd worden. Dit heeft tot gevolg dat de prijzen de pan uitgerezen zijn. Vb 20 liter benzine voor de buitenboordmotor kost in een dorp 3 uur varen stroomafwaarts 120 euro. De winkel in de buurt van Lawa heeft geen benzine meer. Een trip stroomafwaarts kost nu minstens 240 euro. Gelukkig wordt er door verschillende organisaties en particulieren ondersteund door rijst in te laten vliegen.
Inmiddels regent het weer dagelijks en zien we het waterpeil langzaam stijgen. We hopen dat de prijzen dan weer naar het vroegere tarief zakken.

De vergadering voor de plannen voor 2025

Cross cultureel werken vraagt heel wat flexibiliteit. We hadden van tevoren overlegd met één van de kerkleiders of onze komst uitkwam want we wilden graag praten over de mogelijkheden richting Canada. Wat is hun visie? Het is uiteindelijk vrijdagmiddag 13 december j.l. gelukt om het kerkbestuur te spreken.

Zaterdagochtend 14 december j.l. hadden we de gemeenten brede leidersvergadering over de planning en het daarbijbehorende budget. We genieten er zó van om de jongere leiders dan het voortouw te zien nemen.

Het resultaat

Het was heel fijn om een aantal dagen met Anneke in Lawa te zijn en samen dingen te delen en vooruit te kijken.

Zo werkt deze telefoon

’s morgens een half uur de benen strekken

Afscheid in de kerk

Maandag 16 december zijn wij in het vliegtuig terug naar Paramaribo gestapt.

Marjoleins vader was een paar dagen voor ons uitgevlogen

Inmiddels zijn we alweer een week in ons huis in Republiek. Morgen vieren we Kerst bij Elsbeth en haar gezin. Heel bijzonder dat haar opa er dit jaar bij kan zijn.

Kerstinkopen

Het huis is verlicht

Ook bij ons staat de planning voor 2025 in de steigers. We kijken vol verwachting wat het nieuwe jaar gaat brengen. Wij hebben er zin in!

Na 7 mooie weken in Nederland en omstreken, zijn we vorige week weer veilig geland in Suriname. Het was heel fijn om veel mensen te ontmoeten en te zien hoe het met ze gaat. Vrijdag 8 november hebben we tijdens ons fundraising diner kort stil gestaan bij het feit dat we 35 jaar geleden met onze 3 kinderen naar Suriname vertrokken. Wat was het leuk om even een aantal foto’s uit de oude doos de revue te laten passeren.

Deze week is gevuld met voorbereidingen voor onze reis naar Lawa volgende week dinsdag. De bakken met boodschappen vullen zich gestaag. Ook wordt er gewerkt aan de voorbereidingen voor de eerste Foundations for Farming introductie training op het expertisecentrum in wording bij stichting Lob Makandra vrijdag 22 en zaterdag 23 november.

TfT Avond in Veenendaal

Wij hebben de afgelopen week al verschillende regenbuien gehad, maar in het binnenland is het nog steeds heel erg droog. Dit betekent dat het waterpeil zo laag is dat de Chinese supermarkten niet meer bevoorraad kunnen worden. Dit heeft tot gevolg dat de Wajana geen rijst kunnen kopen. Komende vrijdag gaat MAF een vliegtuig vol met zakken rijst naar Lawa vliegen. Ook andere organisaties zijn bezig met voedselhulp omdat de droogte ook de groei van de cassave beïnvloedt.

Thuis weer het nodige werk in de tuin, onkruid vergaat niet… schoffelen helpt wel!

Maandag 25 november viert Suriname haar onafhankelijkheid en de volgende dag vliegen wij naar Lawa. We hopen daar tot 16 december te zijn. We kijken er naar uit om de mensen weer te zien. Van Ame en Susina te horen hoe het met hun Engels gaat. Van de gemeenteleiders te horen welke plannen ze hebben voor  volgend jaar. Ook willen we graag van hen horen hoe ze verder denken te gaan met hun visie voor de First Nations in Canada. Dan horen we graag op welke manier we hen daarbij kunnen ondersteunen.

Marjolein deelt bij CAMA Parousia Gouda

Eind oktober had een hele groep Wajana en Tareno voor een periode van 3 maanden naar Brazilië willen gaan om te evangeliseren en kleine gemeenten in de Amazone jungle te bemoedigen. Vanwege de aanwezigheid van militairen in het gebied waar ze naartoe willen, zijn ze nog niet vertrokken. Er is ook nog geen duidelijkheid wanneer ze wel kunnen gaan, dus iedereen van de groep staat ‘stand by’.

Onlangs is via Trans World Radio (TWR) een mooi project gestart om twee lokale radio stations te bouwen in het binnenland van Suriname. In Tepu worden straks Trio programma’s geproduceerd en uitgezonden, in Apetina Wajana programma’s. De studioruimtes zijn gebouwd, de antennes worden nu geplaatst, alles voorzien van zonnepanelen. Tom Schoen, wiens vader de Wajana bijbel heeft vertaald, is als kind in Apetina opgegroeid. Hij werkt nu voor TWR om dit project te begeleiden. Deze video brengt hun familiegeschiedenis prachtig in beeld.