Het begin van het nieuwe jaar bracht ons weer back to basics, we zijn weer volop aan de studie. Woordjes leren, zinnen maken en die uitproberen met de mensen in het dorp. Onze lijst met woorden groeit gestaag. Telkens krijgen we nieuwe woorden aangereikt. Toen we laatst gingen baden in de rivier kregen we de vraag: ‘Gaan jullie baden’? Wij netjes zeggen ‘Ja, we gaan baden.’ (in Wajana natuurlijk…). Toen werden we gelijk gecorrigeerd: ‘Nee nu ga je opnieuw baden’, dat zeg je dan net weer even anders. We worden echt in de gaten gehouden…

Een bericht op Facebook deed me even glimlachen: “was in de wasmachine, boterkoek in de oven”. In sommige opzichten voel ik me terug in de jaren 20 van de vorige eeuw. De was zet ik ’s morgens in de week in een zinken teil. De zon zorgt dat het water rond de middag zo’n 30 graden is en dan ga ik met de hand wassen. Spoelen doen we in de rivier en de centrifuge is weer het ouderwetse wringwerk. Ik ken uit mijn jeugd nog de wringer, maar hier is het voorlopig nog het onvervalste handwerk.

Voorlopig… want Marco zou Marco niet zijn als hij niet werkt aan een structurele oplossing. Het plan is al gemaakt nu de aanschaf en de uitvoering nog. Een generator om de wasmachine op te laten werken. (Helaas vergt een wasmachine een dermate hoog vermogen dat dit niet met zonne energie te behappen is.) Een meter of 50 dikke slang en een zuig-pers-pomp om een vat op de watertoren te vullen… en Marjolein kan de was doen.
De mensen in het dorp hebben de wasmachine al gezien en zijn heel benieuwd wat ik met dat ding ga doen. Ze zullen nog even geduld moeten hebben. Binnenkort staat het plan als een project op ons weblog.

Rond de jaarwisseling kregen we het bericht dat ons project Zonne-energie voor Lawa gesponsord wordt. Wat zijn we daar blij mee! Wanneer we begin Maart naar Lawa gaan nemen we de spullen mee vanuit de stad. Dat gaat ons veel kosten schelen die we anders aan benzine voor de generator zouden moeten uitgeven.

De zonne energie in ons huis op Apetina heeft ook z’n voordelen voor het dorp als de dorpsgenerator niet werkt. Telkens liggen er drie tot vier mobieltjes aan de lader op ons stopcontact. Voor ons een goed moment voor een praatje wanneer de mensen aan de deur komen. Vandaag kregen we een heerlijke ananas. Andere keren brengen mensen een lekker stukje vis of wild wat die dag gevangen is.

De Wajana’s zijn een echt rivier-volk. De rivier is zowel de weg die wordt bevaren naar de kostgrondjes of nederzettingen in de buurt als bron van vis en drinkwater. In de buurt zijn een aantal zgn. kampjes waar mensen soms langer blijven om op hun tuin te kunnen werken. Wanneer dat langer veel langer wordt ontstaat een buitenwijk van het dorp dat later, wanneer de familie uitbreidt, zelf een eigen dorp vormt.

Familiegroei vindt plaats wanneer een jonge man zich bij een jonge vrouw voegt door zijn hangmat naast die van haar te hangen en zo te trouwen. De gezinnen met veel dochters zullen groeien, met veel zonen dus niet. Die zien hun jongens vertrekken om zich bij hun vrouw en haar gezin te voegen. ’s Lands wijs ’s lands eer. Zo gaat dat hier al generaties lang.